Modernski
Op vraag van Mark Delaere, artistiek directeur van het Festival van Vlaanderen Vlaams-Brabant, nam FES in 2006 werk van drie 20e-eeuwse componisten onder handen: Igor Stravinsky, Mauricio Raùl Kagel en Tom Dissevelt. Het project kaderde in het nieuwe opzet van de festivalconcerten te Leuven om muziek uit de twintigste eeuw, die ondertussen ‘oude muziek’ is geworden, opnieuw te belichten.
De werken werden voor het eerst uitgevoerd op 19 oktober 2006 in Het Depot in Leuven in het kader van het Festival van Vlaanderen.
Dit project was de aanzet voor FES en Peter Vermeersch om het terrein van de hedendaagse muziek verder te gaan verkennen.
Onder de noemer ‘Modernski’ (die refereert naar de lapnaam ‘Mijnheer Modernsky’ die Schönberg in een koorwerk gaf aan Stravinsky) wordt relatief onbekende 20e-eeuwse muziek opgedist en opgefrist tot FES-repertoire:
I. Stravinsky (1882-1971): Ebony Concerto
F. Poulenc (1899-1963): Rapsodie Nègre
G. Ligeti (1923-2006): 5 bagatellen
S. Joplin (1868-1917): Stop time Rag *
M. Kagel (1931-2008): Zehn Märsche, um den Sieg zu verfehlen **
T. Dissevelt (1921-1989): Intersections *
E. Morricone (1928-2020): Non Loin De La Chine
L. C. Miller (1968): Wise as serpents
F. Ottervanger (1984): 100.000 huishoudens
--------------------
Ebony Concerto – Igor Stravinsky
Op vraag van Woody Herman schreef Stravinsky voor $2500 het “Ebony Concerto” dat in 1946 in premiere ging in Carnegie Hall - New York.
Het is een soortement Concerto Grosso voor bigband geworden, met enkele solistische momenten voor de klarinet. Een driedelig met sterk wisselende sferen; helder, compact, levendig en gevarieerd.
Wij spelen de versie zonder dirigent en zonder harp.
Rapsodie Nègre – Francis Poulenc
Dit stuk uit 1917 is geschreven voor strijkkwartet, piano, fluit, klarinet en bariton. De tekst zou komen uit een bundel van de Liberiaanse dichter Makoko Kangourou, maar “Honoloulou, poti lama ! Honoloulou, Honoloulou, Kati moko, mosi bolou Ratakou sira, polama !” lijkt eerder door Poulenc verzonnen te zijn, net zoals het vermeende “neger”-exotisme waarin de muziek baadt. “Ce qu'il y a de bien avec Poulenc, c'est qu'il invente son propre folklore”, zei Ravel na de premiere. In de FES-versie is er wat ruimte voor improvisatie vrijgemaakt.
5 bagatellen – György Ligeti
Van zijn Musica Ricercata orchestreerde Ligeti in 1953 zes deeltjes voor blaaskwintet onder de naam “Six bagatelles”. De overige vijf zijn nu verfest tot “5 bagatellen”.
De oorspronkelijke pianocyclus bestaat dus uit elf korte delen, start met twee noten, per deel komt er een noot bij om uit te monden in een afsluitend fuga met alle twaalf noten. Elk deeltje is summier, to the point en telkens anders van karakter, van frivool tot dramatisch.
Stoptime Rag * – Scott Joplin
In de FES-orchestratie van deze ragtime uit 1910 werden noten weggelaten en bijgevoegd om het oorspronkelijke ragtime gevoel (de tijd aan flarden) letterlijk nieuw leven in te blazen. Vrees niets, de originele boem-tsjak blijft vrolijk zijn werk doen.
10 Märsche, um den Sieg zu verfehlen – Mauricio Kagel (Marsch 4 **)
De mars in zijn essentie: taratataa + oemtètètètèh + pompompompom.
Simplistische muziek, met opzet slecht geschreven in een tegendraads notenbeeld, dat veel concentratie vergt en met redelijk dwaze muziek als resultaat. Heerlijk. De componist mikt op een belabberd en verkouden klinkend orkest. We doen ons best om de zege te ontlopen.
Intersections * – Tom Dissevelt
Een zeer onbekend figuur uit de Nederlandse muziekwereld krijgt ook een hommage in deze veelsmakende ratjetoe. Tom Dissevelt was een pionier in het samenvoegen van elektronische muziek en jazz. Hij raakte zwaar onder de invloed van de twaalftoonsmuziek en de serialiteit van Stockhausen en Webern en op aanbeveling van het Philipsconcern werd hij uitgenodigd in de bekende Natlabstudio’s in Eindhoven. Hij componeerde er veelvuldig elektronische composities onder andere in samenwerking met Dick Raaijmakers. Veel van dit werk is zwaar verwant aan experimenten uit de popmuziek waarmee figuren of groepen zoals Klaus Schulze, Kraftwerk en ook de vroege Pink Floyd furore mee maakten.
Non Loin De La Chine – Ennio Morricone
Een onbekende pagina van Ennio Morricone, in 1975 verschenen op het compilatiealbum ‘Sonny’, maar in 1967 geschreven als thema voor de film ‘La Cina è vicina’ van Larco Bellocchio.
Wise as serpents – Lisa Cay Miller
Dit nieuwe stuk van de Canadese Lisa Cay Miller is improvisatorisch van aard, gestuurd door een grafische partituur en een paar gecomponeerde onderdelen. Het is een soort “fantastic voyage” door het kronkelige lijf van een gifslang. “Méfiez-vous, si vous n'enfermez pas l'opium dans une boîte de métal, le serpent noir aura vite fait de s'enrouler autour du sergent de ville”. Deze zin van Cocteau resoneert door de hele compositie.
100.000 huishoudens – Fulco Ottervanger
Deze nog steeds in leven zijnde componist, in tegenstelling tot de vorige, schreef eindelijk een stuk voor FES. Deze triptiek heeft iets met televisie te maken, de obsessie, de meligheid, het dwangmatig banale, de spanning en: het huishouden. Maar we kunnen ook stellen dat deze brok muziek niets met televisie te maken heeft. Intergalactische premiere!
* uitgebracht op ‘13’
︎︎︎MEER INFO (MUZIEK+SHOP)
** uitgebracht op ‘Call Sheets, Riders & Chicken Mushrooms’
︎︎︎MEER INFO (MUZIEK+SHOP)
VOORBIJE SPEELDATA
2016
15-10 Avantgardski - Bozar Brussel (BE)
19-10 Avantgardski - De Singel, Antwerpen (BE)
2013
13-12 Modernski - De Kring Roosendaal (NL)
14-12 Modernski - De Bijloke, Gent (NL)
2009
21-01 Modernski - Cc De Meent, Alsemberg (BE)
22-01 Modernski - Flagey, Brussel (BE)
24-01 Modernski - Handelsbeurs, Gent (BE)
2006
19-10 Modernski - Festival van Vlaanderen, Het Depot, Leuven (BE)
FOTO’S
RECENSIE
'Muzikale koekoekseieren'
(Karel Van Keymeulen - De Standaard, 22/01/09)
BIG BAND FLAT EARTH SOCIETY SPEELT MUZIEK DIE NIET VERGETEN MAG RAKEN.
Met het programma 'Modernski' gooit Flat Earth Society, de onnavolgbare big band geleid door Peter Vermeersch, zich op een uiteenlopend repertoire, met werk van Stravinsky, Mauricio Kagel, Ennio Morricone en eigen stukken.
“De aanzet om Modernski in elkaar te steken, was een vraag van Mark Delaere van het Festival van Vlaanderen- Vlaams Brabant om het Ebony Concerto van Stravinsky te spelen”, vertelt componist en bandleider Peter Vermeersch. “Stravinsky schreef dat concerto voor de beroemde big band van Woody Herman en klarinettist Benny Goodman tijdens de gloriejaren van de swing”. “Het is een van de meest geslaagde voorbeelden van een wisselwerking tussen klassiek en jazz. Klassieke componisten die met jazz aan de slag gaan, knoeien wat met blue notes, maar het komt het nooit uit de buik, zoals echte jazz. Een beetje zoals operazangeressen die gospel zingen. Dit blijft Stravinsky. Het zit heel gewiekst in elkaar. Door het te spelen en te ontleden leer je zijn trucs. Het is echt geweldig. Ik ben een fan van de componist. Onlangs ben ik in het Paleis voor Schone Kunsten voor het eerst gaan luisteren naar zijn Sacre du Printemps, gespeeld door de Berliner Philharmoniker. Het was geweldig.”
Een tweede hoofdmoot vormt een werk van Mauricio Kagel, Zehn Märsche, um die Sieg zu verfehlen. “Dat zijn tien marsen van ongeveer drie minuten. De essentie van een mars zit erin. Al is het natuurlijk iets complexer. Maar je mag ze spelen met gelijk welk orkest. Kagel wilde dat het zou klinken als een valse verkouden dorpsfanfare. Een kolfje naar onze hand. We bouwen het wat op zoals muziektheater. We spelen drie marsjes, stoppen er een toespraak van Josse De Pauw uit onze productie Larf tussen, en ook Non loin de la Chine van Ennio Morricone. Die vrijheid krijg je als uitvoerder. Het is immers een stuk dat protesteert tegen dictaturen. Kagel, een Zuid-Amerikaan, schreef het in 1978. Toen liepen daar nog aardig wat dictators rond”.
“We gaan op zoek naar koekoekseieren in de twintigste-eeuwse muziek. Meestal muziek die op partituur staat, maar die weinig wordt gespeeld of vergeten is. Zoals het stuk Intersections van Tom Dissevelt, bassist van het vermaarde radio-orkest The Skymasters. Hij schreef bijna alle arrangementen voor die band en één volledig eigen werk in 1960. Hij heeft er zelfs een krakkemikkige opname van gemaakt en er elektronische effecten in gestopt. Het was voor ons een hele ontdekking, een beetje zoals Paul Van Nevel een oude polyfonische meester ontdekt.”
“We doen voorts ook nog iets met Stop Rag Time van Scott Joplin en vullen het programma voor de rest aan met eigen stukken, onder meer als tegengewicht voor de marsen.”
Het valt op, Vermeersch valt nooit stil. Is het niet met Flat Earth Society, dan is hij aan de slag als producer van bands als Het Zesde Metaal of Madenseyu of werkt hij voor film of theater.
“Vorig jaar heb ik amper twee dagen vakantie kunnen nemen”, vertelt hij. “Ik schreef muziek voor My Queen Karo, een film van Dorothée van den Berghe die straks in première gaat. Het is een schets van Amsterdam in de jaren zestig en zeventig, gezien door de ogen van een negenjarig meisje dat in een commune werd opgevoed. Het leven was er voor zo'n meisje veeleer een hel. Ik kon goed mijn gang gaan omdat die personages veel naar muziek luisteren en dan nog vaak free jazz. Eind dit jaar schrijf ik iets voor theatergezelschap Ceremonia.”
In april verschijnt een cd van Flat Earth Society met nieuw werk. Eind dit jaar volgt de release van Answer Songs. “Dat zijn songs geschreven door allerlei musici en tekstschrijvers, antwoorden op bestaande songs”, zegt Vermeersch. “Daarnaast zoek ik voortdurend werk voor de band. Ik wil weer iets doen met stille films. Ik broed ook op een plan om in 2012 iets te maken rond de honderdste verjaardag van de ondergang van de Titanic, omdat ik een prachtig boek las over de ijsberg waartegen de Titanic botste. Die ijsberg was twee jaar onderweg voor hij de Titanic ramde en weer rustig verder ging. De Titanic zie ik als een metafoor van menselijk hoogmoed. Vandaag zijn alle ijsbergen trouwens aan het smelten”.
Maar eerst wil Vermeersch vooral wat uitblazen en meer klarinet spelen. “Daar neem ik nu te weinig tijd voor. De dag is alweer voorbij en ik ben vergeten klarinet te spelen”.
(Karel Van Keymeulen - De Standaard, 22/01/09)
BIG BAND FLAT EARTH SOCIETY SPEELT MUZIEK DIE NIET VERGETEN MAG RAKEN.
Met het programma 'Modernski' gooit Flat Earth Society, de onnavolgbare big band geleid door Peter Vermeersch, zich op een uiteenlopend repertoire, met werk van Stravinsky, Mauricio Kagel, Ennio Morricone en eigen stukken.
“De aanzet om Modernski in elkaar te steken, was een vraag van Mark Delaere van het Festival van Vlaanderen- Vlaams Brabant om het Ebony Concerto van Stravinsky te spelen”, vertelt componist en bandleider Peter Vermeersch. “Stravinsky schreef dat concerto voor de beroemde big band van Woody Herman en klarinettist Benny Goodman tijdens de gloriejaren van de swing”. “Het is een van de meest geslaagde voorbeelden van een wisselwerking tussen klassiek en jazz. Klassieke componisten die met jazz aan de slag gaan, knoeien wat met blue notes, maar het komt het nooit uit de buik, zoals echte jazz. Een beetje zoals operazangeressen die gospel zingen. Dit blijft Stravinsky. Het zit heel gewiekst in elkaar. Door het te spelen en te ontleden leer je zijn trucs. Het is echt geweldig. Ik ben een fan van de componist. Onlangs ben ik in het Paleis voor Schone Kunsten voor het eerst gaan luisteren naar zijn Sacre du Printemps, gespeeld door de Berliner Philharmoniker. Het was geweldig.”
Een tweede hoofdmoot vormt een werk van Mauricio Kagel, Zehn Märsche, um die Sieg zu verfehlen. “Dat zijn tien marsen van ongeveer drie minuten. De essentie van een mars zit erin. Al is het natuurlijk iets complexer. Maar je mag ze spelen met gelijk welk orkest. Kagel wilde dat het zou klinken als een valse verkouden dorpsfanfare. Een kolfje naar onze hand. We bouwen het wat op zoals muziektheater. We spelen drie marsjes, stoppen er een toespraak van Josse De Pauw uit onze productie Larf tussen, en ook Non loin de la Chine van Ennio Morricone. Die vrijheid krijg je als uitvoerder. Het is immers een stuk dat protesteert tegen dictaturen. Kagel, een Zuid-Amerikaan, schreef het in 1978. Toen liepen daar nog aardig wat dictators rond”.
“We gaan op zoek naar koekoekseieren in de twintigste-eeuwse muziek. Meestal muziek die op partituur staat, maar die weinig wordt gespeeld of vergeten is. Zoals het stuk Intersections van Tom Dissevelt, bassist van het vermaarde radio-orkest The Skymasters. Hij schreef bijna alle arrangementen voor die band en één volledig eigen werk in 1960. Hij heeft er zelfs een krakkemikkige opname van gemaakt en er elektronische effecten in gestopt. Het was voor ons een hele ontdekking, een beetje zoals Paul Van Nevel een oude polyfonische meester ontdekt.”
“We doen voorts ook nog iets met Stop Rag Time van Scott Joplin en vullen het programma voor de rest aan met eigen stukken, onder meer als tegengewicht voor de marsen.”
Het valt op, Vermeersch valt nooit stil. Is het niet met Flat Earth Society, dan is hij aan de slag als producer van bands als Het Zesde Metaal of Madenseyu of werkt hij voor film of theater.
“Vorig jaar heb ik amper twee dagen vakantie kunnen nemen”, vertelt hij. “Ik schreef muziek voor My Queen Karo, een film van Dorothée van den Berghe die straks in première gaat. Het is een schets van Amsterdam in de jaren zestig en zeventig, gezien door de ogen van een negenjarig meisje dat in een commune werd opgevoed. Het leven was er voor zo'n meisje veeleer een hel. Ik kon goed mijn gang gaan omdat die personages veel naar muziek luisteren en dan nog vaak free jazz. Eind dit jaar schrijf ik iets voor theatergezelschap Ceremonia.”
In april verschijnt een cd van Flat Earth Society met nieuw werk. Eind dit jaar volgt de release van Answer Songs. “Dat zijn songs geschreven door allerlei musici en tekstschrijvers, antwoorden op bestaande songs”, zegt Vermeersch. “Daarnaast zoek ik voortdurend werk voor de band. Ik wil weer iets doen met stille films. Ik broed ook op een plan om in 2012 iets te maken rond de honderdste verjaardag van de ondergang van de Titanic, omdat ik een prachtig boek las over de ijsberg waartegen de Titanic botste. Die ijsberg was twee jaar onderweg voor hij de Titanic ramde en weer rustig verder ging. De Titanic zie ik als een metafoor van menselijk hoogmoed. Vandaag zijn alle ijsbergen trouwens aan het smelten”.
Maar eerst wil Vermeersch vooral wat uitblazen en meer klarinet spelen. “Daar neem ik nu te weinig tijd voor. De dag is alweer voorbij en ik ben vergeten klarinet te spelen”.
